Βιβλία που πραγματεύονται τη διαφορετικότητα και την αναπηρία

Βιβλία που πραγματεύονται τη διαφορετικότητα και την αναπηρία

Την ιδέα για να παρουσιάσω τα παρακάτω βιβλία,  την εμπνεύστηκα από το άρθρο : Η εξοικείωση των παιδιών με την εικόνα της αναπηρίας " , της κυρίας Τερψιθέας Ρηγόπουλου ( Σχ. Σύμβουλος επί τιμής), από το ίδιο άρθρο είναι και οι περισσότερες ασκήσεις ενσυναίσθησης που προτείνονται.

Υπάρχουν , ανάλογα με την ηλικία και το επίπεδο των παιδιών ,πολλά βιβλία παιδικής λογοτεχνίας με θέμα την αναπηρία και γενικά τη διαφορετικότητα ,που μπορούν να αποτελέσουν αφόρμηση για συζήτηση και κυρίως για  βιωματικές δραστηριότητες ενσυναίσθησης.

Μερικά περιγράφονται παρακάτω:

"Η χώρα με τους παράξενους ανθρώπους" ,  Ν. Ανδρικόπουλος, εκδόσεις Καλέντη ( 2006)

Ένα βιβλίο για τη διαφορετικότητα των ανθρώπων μέσα από τα μάτια των παιδιών. Ένας κόσμος στον οποίο οι μικροί μας φίλοι βλέπουν τους διαφορετικούς ανθρώπους να δυσκολεύονται στη ζωή τους. Η καθημερινότητα, το δικαίωμα στη δουλειά, οι μετακινήσεις, τα καταστήματα, ακόμα και οι φίλοι διώχνουν τους διαφορετικούς ανθρώπους κάνοντας τα παιδιά να απορούν και να προβληματίζονται. Πρέπει οι άνθρωποι να είναι όλοι ίδιοι για να είναι αποδεκτοί;

-----------------------------------------------------------------------------------------------------

Ένα όμορφο βιβλίο για την κινητική αναπηρία:" Δυο παπούτσια με καρότσι", Ν. Ανδρικόπουλος, εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, 2007

«Κοίτα πώς έρχονται καμιά φορά τα πράγματα…Θες οι σόλες των καινούργιων παπουτσιών του κυρίου Λάζαρου Εαυτούλη, θες η χαρά του, θες η βιασύνη του, θες οι λείες πλάκες του πεζοδρομίου, τον έκαναν να γλιστρήσει σε μια πτώση που φαινόταν ατελείωτη, σχεδόν εφιαλτική».

Κι έτσι, ο κύριος Εαυτούλης βρέθηκε ξαφνικά στην Τροχήλατη Δημοκρατία του Μπορώ. Εκεί, όλοι οι άνθρωποι κινούνταν με καροτσάκια, όλα ήταν προσαρμοσμένα στις δικές τους ανάγκες και ο ίδιος δεν μπορούσε ούτε τα μέσα μεταφοράς να χρησιμοποιήσει ούτε από τις πόρτες να περάσει, αν δεν ήταν σκυφτός.

Με αφορμή την κοινωνική αδιαφορία σε βάρος των ανθρώπων με κινητικά προβλήματα, ο Νικόλας Ανδρικόπουλος  γράφει και εικονογραφεί μια εξαιρετική ιστορία, στην οποία μεταφέρει έναν «υγιή» αλλά αδιάφορο άνθρωπο σε μία πραγματικότητα αντεστραμμένη.

Στον κόσμο του βιβλίου «Δύο παπούτσια με καρότσι» όλοι μετακινούνται με καρότσι, όλα είναι φτιαγμένα στα μέτρα τους και καμία πρόβλεψη δεν υπάρχει για όσους κινούνται με τα πόδια. Μέσα από αυτό το ευφυές εύρημα ο συγγραφέας βοηθά τους μικρούς αναγνώστες αλλά και τους ενήλικες να συνειδητοποιήσουν πόσο πραγματικά απάνθρωπη και προβληματική είναι η κοινωνία των «υγιών».

www.ellinikagrammata.gr

προτεινόμενες ασκήσεις ενσυναίσθησης: τσουβαλοδρομίες

                                                 ------------------------------------

κινητική αναπηρία : "Τρελό μου αμαξίδιο "  Μερκούριος Αυτζής, εκδόσεις Ψυχογιός ( 2004)

- Είμαι ο Σούζας, το αμαξίδιο της Νανάς και σας πληροφορώ πως είμαι πολύ περήφανος γι’ αυτό. 

Η Νανά είναι η έμπνευση, είναι η ζωή μου. 

Μαζί πετάμε από το ένα κτίριο στο άλλο… 

Πηδάμε από πλατεία σε πλατεία… Τσουλάμε σαν τελεφερίκ… 

Και ξεπερνάμε τα εμπόδια της πόλης. 

Ποια εμπόδια; Μα… 

Θα τα βρείτε στην ιστορία αυτού του βιβλίου και ποιος ξέρει; Με τη βοήθειά σας όλα μπορούν να αλλάξουν προς το καλύτερο. 

Ελάτε, λοιπόν! Σας περιμένω να μας γνωρίσετε! 

προτεινόμενες ασκήσεις ενσυναίσθησης: καθιστή σκυταλοδρομία

                                                --------------------------------

Το βιβλίο που μιλάει για το Σύνδρομο Down, " Θέλω μόνο να παίξω μαζί σου" ,  Μ. Αυτζής ,  εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα ( 2004)

 Ο Μάνος με τα σκιστά μάτια και το πλακουτσό πρόσωπο είναι ένα αγόρι διαφορετικό από τ' άλλα.

Γι' αυτό και τα παιδιά της γειτονιάς του δεν παίζουν μαζί του. Εκείνος, όμως, ξέρει να παίζει, ξέρει να μοιράζεται, μα πάνω απ' όλα ξέρει να αγαπά...

προτεινόμενες ασκήσεις ενσυναίσθησης: φτιάχνω την "τούρτα της φιλίας" με τη δική μου μαγική συνταγή...

                                             ---------------------------------

Διαταραχές αυτιστικού φάσματος : " Ο Αυτός" , Πέτρος Πουλάκης, εκδόσεις 

Κάστωρ ( 2006)

 Ο Αυτός είναι ένα από τα 75 χελωνάκια που επωάστηκαν σε κάποια παραλία ένα καλοκαίρι. Ένα χελωνάκι διαφορετικό από τα άλλα, που προσπαθεί να επιβιώσει από του γλάρους κι άλλους κινδύνους που παραμονεύουν. Ούτε η μαμά του όμως ούτε τ’ αδέλφια του ήταν περήφανα γι’ αυτόν. Ο Αυτός ήταν διαφορετικός και απρόβλεπτος. Έτρεχε όχι προς τη θάλασσα αλλά προς το βουνό. Συνήθως ήταν κλεισμένος μέσα στο καβούκι του, απομονωμένος από την ομάδα σαν να βρισκόταν στο δικό του κόσμο. Κανένας δεν μπορούσε να καταλάβει τι του συμβαίνει; Μετά από πολύ καιρό, η αδελφή του η Βαγιού ανακάλυψε το μυστικό που κρυβόταν μέσα στο καβούκι του, αφού το καβούκι του ήταν διάφανο. Μπορούσε να βλέπει και να παρακολουθεί τα πάντα, μόνο που τα έβλεπε όλα διαφορετικά. Γιατί το καβούκι του ήταν ένας τεράστιος μεγεθυντικός φακός. Από τότε, κανείς δεν ήθελε να τον αλλάξει, ούτε στενοχωριόταν για αυτόν. Αντίθετα, τους άρεσε που είχαν τον Αυτό στην δική τους οικογένεια.

                                           ----------------------------------

Διαταραχές αυτιστικού φάσματος: "Δεν είμαι τέρας ,σου λέω!", Παναγιώτα Πλήση, εκδόσεις Κέδρος

Κρατικό Βραβείο Παιδικής Λογοτεχνίας της Κυπριακής Δημοκρατίας

«Μπορείς, σε παρακαλώ, να κρατήσεις τον Αγάπιο για είκοσι μέρες;» μου είπε ο γείτονάς μου ο Λάζαρος. «Να και οι οδηγίες». Πήρα τις οδηγίες και τις έβαλα στην τσέπη του τζιν μου. «Θέλω οδηγίες για να προσέξω ένα παιδί;» είπα από μέσα μου.

Αυτή είναι η αρχή της ιστορίας ενός ιδιαίτερου παιδιού, του Αγάπιου. Στον Αγάπιο δεν αρέσουν οι εκπλήξεις, η φασαρία. Τον ενοχλούν ορισμένοι ήχοι και μπορεί το ρύζι που του μαγείρεψες να του μυρίζει ψάρι. Μπορεί να αλλάξει θέση γιατί μια αχτίνα του ήλιου πέφτει στα μάτια του. Δεν του αρέσει ο πολύς κόσμος, προτιμά να παίζει μόνος στο δωμάτιό του και θυμώνει συχνά όταν κάτι αλλάξει στο πρόγραμμά του. Δε σε καταλαβαίνει όταν μιλάς με μεταφορές. Ξέρει όλους τους φίλους του μπαμπά του, αλλά αυτός δεν έχει φίλους, μιλάει ασταμάτητα, του αρέσει η τακτοποίηση, γνωρίζει πολλά πράγματα, και κάτι που ίσως
οι περισσότεροι δε γνωρίζουν, πως «ο δενδρόβιος μυρμηγκοφάγος ονομάζεται και ταμάντουα η  τετραδάχτυλος!».

Ένα βιβλίο που εισάγει τον αναγνώστη στον κόσμο των παιδιών με σύνδρομο Άσπεργκερ. ( κριτική βιβλίου)

«Είναι εξαιρετικό βοήθημα για την ευαισθητοποίηση των παιδιών στις ατομικές διαφορές και στη σημασία τους στις διαπροσωπικές σχέσεις».Βάγια Α. Παπαγεωργίου Παιδοψυχίατρος
Ειδικός TEACCH-Σύμβουλος Αυτισμού

προτεινόμενες ασκήσεις ενσυναίσθησης: δημιουργώ προφορικά ή γραπτά λίστες μ' αυτά που με ευχαριστούν και μ΄αυτά που μ' ενοχλούν
                       
                                             ----------------------------------------

Μια ιστορία για την κώφωση: "Φίλοι, φως φανάρι", Φραντζέσκα Αλεξοπούλου- Πετράκη

Τι βάσανο για την Ισμήνη να ξυπνάει πρωί-πρωί! Όμως, η διαδρομή με το σχολικό κρύβει απίθανες εκπλήξεις, όταν δυο μουτράκια κολλούν στα τζάμια και χαιρετούν το ένα το άλλο. Μπορεί αυτή η φιλία να κρατηθεί, ακόμα και μετά από ένα σιωπηρό ...μυστικό; Φως Φανάρι!

προτεινόμενες ασκήσεις ενσυναίσθησης:

κλείνω τα μάτια και τ' αυτιά μου με ωτοασπίδες και αντιλαμβάνομαι τον κόσμο χωρίς την ακοή, μαθαίνω να λέω καλημέρα στη νοηματική γλώσσα.

------------------------------------

τύφλωση: " Μια μαγική νύχτα", Ιωάννα Σταματοπούλου, εκδόσεις Κέδρος (2005)

Η Μόζα, η γάτα είναι υπαρκτή και αποτελεί την έμπνευση για τη σειρά αυτή, μια που γεννήθηκε τυφλή. Στις ιστορίες της, η Μόζα μιλάει με το δικό της μοναδικό τρόπο για τα άτομα που αντιμετωπίζουν προβλήματα όρασης, όπως κι αυτή, ακοής, κινητικά, συνδρόμου Down και εγκεφαλικής παράλυσης. Περιγράφει με έναν απλό και χαριτωμένο τρόπο τον τρόπο ζωής αυτών των ανθρώπων και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν καθημερινά. Το κυριότερο όμως είναι ότι εξηγεί γιατί μπορεί να νιώθουμε αμηχανία και δισταγμό όταν βρισκόμαστε κοντά τους και μας ευαισθητοποιεί σε ένα θέμα που παραμένει ταμπού στη χώρα μας. 

προτεινόμενες ασκήσεις ενσυναίσθησης:

παίζω τυφλόμυγα, κλείνω τα μάτια και ζωγραφίζω, κλείνω τα μάτια και αφήνω το ζευγάρι μου να με οδηγήσει, κλείνω τα μάτια και μαντεύω πράγματα με την αφή.

---------------------------------

προβλήματα ομιλίας: " Δωριλένια", Βούλα Μάστορη , εκδόσεις Πατάκης,(2005)

Κρατικό Βραβείο Παιδικής Λογοτεχνίας 2005

Η «Δωριλένια» είναι ένα γοητευτικό βιβλίο για μικρά παιδιά που αφηγείται τη βαθμιαία εξοικίωση ενός νηπίου με το θαυμαστό κόσμο των βιβλίων κατακτώντας την «ανθρωπολαλιά». Μιλάει μια «άλλη» γλώσσα, που ωστόσο την κατανοεί η γατούλα της, τα περιστέρια, το ποντικάκι. Ανησυχούν οι μεγάλοι, όταν βλέπουν ότι είναι εξαιρετικά φειδωλή σε λέξεις των ανθρώπων, ενώ μιλάει στα ζουζούνια και στα λουλούδια. Οι δάσκαλοι στο δημοτικό μιλούν για «μαθησιακά» προβλήματα. Όμως η εξέλιξη στα θέματα αυτά είναι νομοτελειακή. Σιγά σιγά η Δωριλένια εκεί που συνομιλούσε με τη γάτα της, θα αρχίσει να την ακούει απλώς να νιαουρίζει. Το βιβλίο έχει μια χαριτωμένη και ευφρόσυνη γραφή και έναν ωραίο συνδυασμό ανιμιστικών και ρεαλιστικών στοιχείων. Η «Δωριλένια» της κυρίας Μάστορη, τηρουμένων των αναλογιών, έχει την απλότητα και μαζί τη σοφία που έχει κατά κανόνα ένα αυθεντικό λαϊκό παραμύθι...

Από το Β. Δ. Αναγνωστόπουλο για τα Κρατικά Βραβεία 2005

προτεινόμενες ασκήσεις ενσυναίσθησης: 

παντομίμα, επικοινωνώ με νοήματα, επικοινωνώ με σημειώματα

--------------------------------

παιδικός καρκίνος: "Ο Ευτύχης και το ουράνιο τόξο",Ευδοκία Σκορδαλά - Κακατσάκη, εκδόσεις Καλειδοσκόπιο ( 2004)

Ο Ευτύχης, ένα μικρό αρκουδάκι που ζει στο δάσος, αρρωσταίνει και πηγαίνει με τους γονείς του σε ένα μεγάλο νοσοκομείο. "Μπόρα είναι. Θα περάσει". Λέει με σιγουριά από την πρώτη στιγμή ο μπαμπάς του. Αυτό πιστεύει και το μικρό μας αρκουδάκι. Και δεν παύει ούτε στιγμή να ονειρεύεται και να περιμένει του ουράνιο τόξο, που έρχεται πάντα μετά από μια καταιγίδα...

προτεινόμενες ασκήσεις ενσυναίσθησης:

ζωγραφίζουμε το ουράνιο τόξο που συμβολίζει την ελπίδα και γράφουμε ευχές για κάποιον που ξέρουμε πως έχει αρρωστήσει

--------------------------------

παιδικός διαβήτης: "Σαν ζάχαρη άχνη", Μάρω Θεοδωράκη, εκδόσεις Διάπλαση (2008)

Ένας απρόσμενος επισκέπτης και μια παράξενη Δεσποινίδα έρχονται να αναστατώσουν τον μικρό Κωστή. Ο κύριος Πεινάλας και η Δεσποινίδα Δίψα θα τον ακολουθούν πρωί και βράδυ μέχρι που μια καινούργια, αλλόκοτη φίλη έρχεται να βάλει τα πράγματα στη θέση τους. Ο Κωστής θα ανακαλύψει πως είναι ξεφτέρι στην αριθμητική. Οι πιο απίθανες εξισώσεις από λαχανότουρτες θα ξεδιπλώνονται μπροστά του ενώ ο πιο αλλόκοτος διαβήτης που θα βρεθεί στον δρόμο του θα φτιάξει μαζί του τον ακριβότερο κύκλο. Τον κύλο της ζωής πασπαλισμένο με μπόλικη ζάχαρη άχνη.... Ένα βιβλίο που θα μας βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε θετικά δυσάρεστες καταστάσεις που αφορούν την υγεία μας από δύο σπουδαίους δημιουργούς παιδικών βιβλίων: την συγγραφέα Μάρω Θεοδωράκη και τον εικονογράφο Νέστορα Ξουρή!

προτεινόμενες ασκήσεις ενσυναίσθησης: φτιάχνω ένα γεύμα για ένα δικό μου άνθρωπο με πρόβλημα διαβήτη

---------------------------------------

Δυσλεξία: " Τα γράμματα χορεύουν" , Μαρία Ρουσάκη , εκδόσεις Παπαδόπουλος (2010)

Η μικρή Ελίζα είναι ένα κορίτσι με μαθησιακές δυσκολίες που νιώθει κάπως έτσι, όμως μέσα από την συμπαράσταση που εκλαμβάνει από το σπίτι της καταφέρνει να ξεπεράσει τους φόβους και τις ανασφάλειές της και να δει θετικά το γεγονός ότι “τα γράμματα χορεύουν”.
Ένα παραμύθι για παιδιά 6-7 ετών που δυσκολεύονται να ακολουθήσουν τους ρυθμούς του σχολείου αλλά και άλλων εξωσχολικών δραστηριοτήτων και συχνά απογοητεύονται με τον εαυτό τους.

προτεινόμενες ασκήσεις ενσυναίσθησης: προσπαθώ να διαβάσω λέξεις γραμμένες καθρεφτικά

-------------------------------------------

Εμποδιζόμενα άτομα: " Το σπασμένο χέρι του Νίνο", Ιωάννα Κυρίτση - Τζιώτη, εκδόσεις Μικρή Μίλητος 

Αν έχεις πάθει ένα ατύχημα κι όλα τα βλέπεις μαύρα όπως ο Νίνο, ο μικρός κλόουν του τσίρκου, σταμάτα επιτέλους την γκρίνια! Έλα! Χαμογέλασε! Με λίγη υπομονή και πολύ κουράγιο, θα τα καταφέρεις κι όλα θα διορθωθούν.

προτεινόμενες ασκήσεις ενσυναίσθησης: προσπαθώ να φάω με το ένα χέρι, προσπαθώ να διασχίσω την αίθουσα με το ένα πόδι, κουτσό.